ابزار نظر سنجی

با توجه به گسترش بجای مباحث پیرامون گردشگری و تلاش برای رونق اقتصادی شهرستان مشگین شهر از طریق گسترش جذب گردشگر توسط مسئولین شهرستان به ویژه نماینده محترم شهر، بر آن شدم که با تعریف و معرفی مفهوم ژئوتوریسم یا "زمین گردشگری" نگاهی جدیدتر به توسعه گردشگری شهرمان داشته باشیم.  پس از آن  به معرفی منطقه زیبا اما کمتر معرفی شده قلعه ارشق مشگین شهر به عنوان بهشتی گم شده در شهرمان می پردازیم و در انتها پیشنهاداتی برای  بهبود ژئوتوریسم در مشگین شهر ارائه شده است.

مفهوم ژئوتوریسم یا زمین گردشگری به بررسی اشکال و عوارض مرتبط با زمین، وضعیت ژئوموفلوژیکی، پدیده های زمین ساختی و توان گردشگری آنها می پردازد. از نظر Gats,2006)) ژئوتوریسم به معنی« گردشگری در چشم انداز های زمین شناختی» است. همچنین می توان گفت ژئوتوریسم، گردشگری آگاهانه و مسئولانه در طبیعت با هدف تماشا و شناخت پدیده ها و فرآیندهای زمین ساختی و آموختن نحوه شکل گیری و سیر تکامل آنها است(امری کاظمی،1388). یکی از شاخه های تخصصی توریسم می باشد که اخیرا مورد توجه واقع شده و به شناسایی پدیده های جذاب زمین شناختی، از دید گردشگری میپردازد. و همچنین رهنمودی برای کمک به حفظ طبیعت بیجان و توسعه پایدار محسوب می شود. اکثر مخاطبان ژئوتوریسم نه تنها زمین شناسان، بلکه طبیعت دوستان هستند. ژئوتوریسم تلاش دارد تا از طریق ایجاد و تعریف ژئوسایت ها و ژئوپارک ها دیدار از جاذبه های زمین را هدفمند نموده و از تخریب میراث زمین شناختی توسط انسان جلوگیری کند.

در اینجا ابتدا به تعریف دقیق سه واژه ژئوسایت، ژئوپارک و ژئوتوریست می پردازیم؛

• ژئوسایت: به مکانی که دارای اشکال کمیاب و فرآیندهای جالب زمین شناسی و ژئومورفلوژی اند اطلاق می شوند.
• ژئوپارک: به محدوده ای گفته می شود که واجد یک یا چند پدیده زمین شناسی منحصر به فرد بوده و جاذبه های فرهنگی و طبیعی قابل توجهی نیز در این محدوده وجود داشته باشد.
• ژئوتوریست: به افرادی گفته می شود که علاقمند به جذابیت های زمین شناسی  و طبیعی در نقاط مختلف می باشند.

کشورها و شهرهایی که در زمینه پدیده های زمین شناختی دارای تنوع بوده و نسبت به جذب ژئوتوریست ها و ثبت جهانی ژئوسایت ها و ژئوپارک های خود اقدام می نمایند در جذب درآمد های اقتصادی و توسعه پایدار موفق تر خواهند شد.

پتانسیل  های ژئوتوریستی مشگین شهر:

مشگین شهر علاوه بر پتانسیل های فرهنگی و تاریخی در جهت جذب گردشگر،  با توجه با شرایط خاص زمین شناسی و اقلیمی از ژئومورفلوژی و جاذبه های ژئوتوریستی متنوعی برخوردار بوده که می توان با برنامه ریزی آنرا به یکی از قطب های ژئوتوریستی کشور تبدیل نمود و حتی می توان گفت که تنوع و جذابیت های ژئوتوریسم مشگین شهر بسیار بیشتر از جذابیت های فرهنگی و تاریخی می باشد. برخورداری از جاذبه های ژئوتوریستی در کنار مناطق حفاظت شده، آب های گرم درمانی، کوه سبلان و شیروان درسی، دریاچه آت گولو و ... بر غنای گردشگری مشگین شهر افزوده و می تواند آنرا به منطقه ای کم نظری تبدیل نماید. اما منطقه ای که داری پتانسیل بالای گردشگری است اما کمتر به آن توجه شده است، منطقه قلعه ارشق و اطراف آن می باشد که در بهار همچون بهشتی گم شده در شمال شهرمان منتظر گردشگران و طبیعت دوستان است.

بررسی و معرفی ژئوسایت منطقه ارشق:

منطقه ارشق در شمال شهرستان مشگین شهر قرار گرفته است، تاکنون مطالعاتی در جهت شناسایی و معرفی زیبایی هایی زمین شناسی این منطقه به عنوان ژئوسایت صورت نگرفت است. وجود قلعه ارشق نشانگر جذابیت فرهنگی و تاریخی این منطقه است اما جهت شناسایی جذابیت های زمین شناسی این منطقه باید مطالعات جدیدی صورت گیرد.

راه های دسترسی به محدوده:

دسترسی به این منطقه زیبا از طریق سه امکان پذیر است:1- روستای آق درق 2-روستای جبدرق و تبتق و 3- روستای دوست بگلو ممکن است.

از سمت مسیر روستاهای جبدرق و تبنق داری مسیر نزدیک تر و زیباتری می باشد. از مشگین شهر تا جبدرق حدود 12 کیلومتر و از جبدرق تا قلعه ارشق کمتر از 8 کیلومتر است. مسیر دسترسی خاکی ماشین رو و بسیار مناسب تا خود قلعه ارشق ممکن است. همچنین از سمت روستای جبدرق می توان از میسر گردشگری جاده جبدرق به تبنق، باغ های شامات و رودخانه قرسو  بازدید نمود.

اگر از سمت روستای آق درق استفاده نماییم می توان از منطقه  زیبای قشلاق تنگ و  غار" کهلی داغی" نیز باز دید نمود. اما این مسیر طولانی تر است و راه ماشین رو در بعضی قسمت ها دشوار است و نیازمند پیاده روی حدود6 کیلومتری است. البته جدیدا از داخل باغات راه دسترسی از آق درق به سمت غرب و قلعه ارشق متصل شده است که این مسیر نیز به همان مسیر عبوری از روستای جبدرق می رسد. در صورت پیدا نکردن این مسیر می توان از اهالی کمک گرفت. مسیر دسترسی از سمت روستای دوست بگلو داری فاصله بیشتری نسبت به دو مسیر قبلی می باشد. در شکل زیر مسیر های دسترسی نمایش داده شده است.

عکس: راههای دسترسی به منطقه قلعه ارشق

این منطقه زیبایی های متعددی دارد حتی شاید بتوان گفت اهمیت کمتری از کوه سبلان ندارد. بهترین زمان جهت بازدید از این منطقه از اواسط فرودین تا اواخر خرداد ماه می باشد به ویژه بعد از اواسط شهریور که عشایر ساکن به سمت ییلاقات کوچ می کنند بهترین زمان بازدید می باشد.

عکس: سنگ شبیه مارمولک در مسیر دسترسی به قلعه ارشق

علاوه بر جاذبه های زمین شناسی و زیبایی های طبیعی می توان از گیاهان خوراکی و دارویی فراوان این منطقه نیز استفاده نموده. گیاهای مثل داغ سوغانی یا موسیر، شومون((Shomon، یاغلیجا و دیگر گیاهان خوراکی خاص مناطق مشگین شهر استفاده نمود.

ضرورت دارد در این منطقه به عنوان منطقه حفاظت شده و شکار ممنوع معرفی گردد و نگارنده صمیمانه از مسئولین امر این مسئله را در خواست می نماید.

عکس: سنگ شبیه لاک پشت در مسیر دسترسی به قلعه

وجود غار " گهلی داغی" و قلعه کوه معروف به " قره سبلان"( یا سبلان سیاه) ، رودخانه قره سو و باغ های زیبا و ... از دیگر مکان های مناسب بازدید ژئوتوریستی منطقه ارشق است.

عکس: نگاه از بلای کوه قلعه ارشق به سمت جنوب

یک مثال موردی از زمین گردشگری در مشگین شهر:

طی سالهای اخیر یک گروه موفق در زمینه ژئوتوریستی که نگارنده با آنها آشنایی دارد، یک گروه دانشجویی حدود 50 نفره است که تحت نظر یکی از اساتید دانشگاه تهران  هر ساله در مشگین شهر برگزار می گردد. این گروه در برنامه خود جنگل نوردی، دریانوردی  و کوهنوردی دارند که برنامه جنگل و دریا در شمال کشور اجرا می شود و برنامه کوهنوردی نیز بعد از اسکان یک یا دو شب در روستای تاریخی اونار، صعود سبلان برگزار می گردد.

عکس: کوه قلعه ارشق ( نگاه به سمت غرب)

می توان جهت أشنایی دانش آموزان، دانشجویان و کارمندان و گروه های مختلف با پتانسیل های شهرمان، چنین برنامه های بازدید و تفریحی را در ادارات مختلف شهرمان تعریف و اجرا نمود.

نتیجه گیری:

منقطعه ارشق حائز اكثر فاکتورهای لازم جهت ثبت به عنوان ژئوپارک است و  با ثبت محدوده قلعه ارشق  به عنوان ژئوپارک، این مجموعه به یکی از پربازدیدترین ژئوپارک های شهرمان تبدیل خواهد شد و موجبات افزایش رشد اقتصادی منطقه و از همه مهمتر موجبات حفاظت جدی از میراث های ارزشمند زمین شناختی آن خواهد شد.

پیشنهادات:

در راستای توسعه ژئوتوریسم در  مشگین شهر و توانمندسازی مدیریت این حوزه، موارد مهم ذیل پیشنهاد میگردد:

1. بررسی های جامع و تکمیلی در جهت شناسایی مکانهای جالب زمین شناسی و تهیه کتابچه جامع گردشگری ژئوتوریسم مشگین شهر توسط متخصصین زمین شناسی و ژئوتوریسم.
2. همه تلاش ها در جهت توسعه گردشگری زمانی نتیجه خواهد داد که ما قبلا نسبت به احداث زیربناهای ضروری مثل مکانهای اقامت ارزان قیمت، نمازخانه و سرویس های بهداشتی  و ... اقدام کرده باشیم.
3. معرفی ژئوتوریسم مشگین شهر به آژانسهای گردشگری شهرهای بزرگ کشور به ویژه تهران، که این مسئله قطعا باعث ایجاد تورهای تخصصی ژئوتوریسم مشگین شهر در آژانسهای گردشگری خواهد شد.
4. ایجاد بانک اطلاعاتی ژئوتوریسم مشگین برای ژئوتوریستهای بین المللی به ویژه کشور های اطراف مثل ترکیه که گردشگران زیادی همه ساله از ان کشور به شهرمان سفر می کنند.
5. اشاعه فرهنگ حفاظت از میراث زمین شناختی در راستای توسعه پایدار.
6. تهیه فیلمهای مستند و آموزشی در راستای شناساندن بیشتر این جاذبه ها و فرهنگسازی حفاظت از آنها.
7. توسعه هر چه بیشتر شبکه های ارتباطی مشگین شهر با مراکز ملی در جهت رونق بیشتر گردشگری.
8. ایجاد شرایط سرمایه گذاری بخش خصوصی مناطق گردشگری در راستای سیاستهای یونسکو برای ژئوپاركها.
9. حمایت از ساکنان پیرامون ژئوسایتهای مشگین  در جهت ارائه محصولات محلی و برپایی مراکز رفاهی، و تفریحی.
10. ایجاد نمایشگاههای ژئوتوریسم و معرفی توانمندیهای مشگین شهر در نقاط مختلف کشور.

گزارش از هادی محمدیان

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: